This page gives access to a Proto-Baining database. It provides a list of reconstructed Proto-Baining roots and their reflexes in the extant Baining languages Mali, Ura, Kairak, and Qaqet. The database was compiled as part of a Master’s thesis written by Marc Hausdorf under the supervision of Birgit Hellwig in 2022. The reconstructed roots are based on the sound laws established in that thesis. It constitutes the first attempt at a reconstruction of Proto-Baining using the comparative method.
Orthography and conventions
The Baining languages do not have a unified orthography. For ease of comparison, a Pan-Baining orthography was therefore designed, where each grapheme can have a (slightly) different realization in each language. This orthography was chosen over IPA to abstract away from phonetic details. The table gives an overview of the notations.
- Inflectional suffixes are indicated with a hyphen. This concerns noun class suffixes especially, e.g. -ka ‘SG.MASC’.
- Clitics are indicated with an equals sign, like the Mali specifier article a=.
- For nouns, singular and plural forms are given when known. For instance, u. evop-ki, evop ‘woman’ means that evopki is Ura for ‘woman’ and evop means ‘women’. In Baining languages, plurals are usually unmarked. So, if only one form of a noun is given, and it is non-suffixed, it can be assumed to be the plural form.
- For verbs, multiple forms represent different aspectual stems. For example, in q. nak, knak ‘cry’, nak is the non-continuous stem while knak is continuous.
- Variants in free (or dialectal) variation are given with a tilde (k. dəc ~ dic ‘cut’) or brackets (m. ngi(e)m ‘look, search’).
More information on our use of brackets (click to display or hide).
For Proto-Baining roots, brackets are most often used for an excrescent schwa, e.g., *s(ə)lik ‘body, meat’. This is done because it is not possible to determine whether the Proto-Baining root was səlik or slik. Brackets are also sometimes used to indicate a final (a), e.g., *laməs(a) ‘coconut’. There is good evidence that these Proto-Baining roots originally ended in -a, but the vowel was elided in final position. Often, this vowel is still found in suffixed forms, as in q. laməs (non-suffixed) vs. laməsa-qi (suffixed).
No schwa on your keyboard? Use this virtual key for your search:
| Proto-Baining | Mali | Ura | Kairak | Qaqet | Notes |
|---|---|---|---|---|---|
| *aləm 'horn' | aem-gi 'horn' | aləm-ga 'horn' | |||
| *an 'come' | mən, dən, rhən, an 'come' | mən, dən, rhən 'come', an 'come' | |||
| *ap '3SG.M.POSS' | av '3SG.M.POSS' | a ~ aa '3SG.M.POSS' | a '3SG.M.POSS' | aa '3SG.M.POSS' | |
| *artən 'jaw' | arten-gi, arten 'jaw' | artən-gi 'jaw, cheeks' | tən-gi, tən 'chin' | ||
| *as 'still, yet' | as 'still, yet' | as 'yet' | as 'still' | ||
| *at '3SG.F.POSS' | at '3SG.F.POSS' | at ~ arha '3SG.F.POSS' | ara ~ at ~ rə ~ tə ~ atə '3SG.F.POSS' | arha '3SG.F.POSS' | |
| *aung 'some' | aung 'someone, something, anyone, anything' | aung 'someone, anyone' | |||
| *bangang 'night' | bangang-gi ~ bəngang-gi, bangang 'night', bangang-bəs ~ bəngang-bəs 'twilight' | bəngang-gi, bəngang 'night', bəngang-əs 'dusk' | bəngang-gi 'night', bəngang-əs 'dusk' | ||
| *b(ə)rət 'chest' | brerh-em, bret 'chest' | bərərh-əm 'chest' | |||
| *bətasau 'eagle' | braso-qa, brasau 'eagle' | brhasu-qa, brhasu 'eagle' | |||
| *bias 'sore, wound, blood' | bias-ka, bias 'blood' | bias-ka 'blood', bias-ki, bias 'sore, cut, wound' | bias 'sore, cut' | bias 'sore' | |
| *bl(a)ing 'bald head' | bling-ga, blaing 'bald head' | blany '(gloss unknown)' | bring-gi, bring 'bald head' | The expected q. reflexes would be bring- in the singular, bla(i)ny in the plural. Hence, this constitutes an example of analogical leveling | |
| *braing 'mud' | braing-ia, braing-inək 'small creek' | brany 'mud, soft ground' | |||
| *but 'fire, smoke' | but-ki, but 'large fire, bonfire' | butbut-ki 'smoke (of a fire)' | |||
| *dam 'mountain' | dam-gi, dam 'mountain' | dam-gi, dam 'mountain' | dam-gi 'mountain, volcano' | ||
| *dang 'dog' | dəngdang 'dog' | dang-ga, dang 'dog' | |||
| *dəng 'finish, stop' | dəng 'end (n.)', dəng 'until', dəngbəm na 'stop suddenly', dəng na 'stop, finish' | dəngdəng 'then' | dəng 'stop, enough, until' | ||
| *dəp 'three' | a=dəvaung 'three' | dəvaung 'three' | dəvung 'three' | dəpguas 'three' | |
| *dik 'cut' | dəc ~ dic 'cut' | dik, dikdik 'cut' | |||
| *dul 'stone' | dul-ka, dul 'stone' | dui-qa, dui 'stone' | dul 'stone', dul-ki 'big stone' | dul-ka, dul 'stone', dul-it, dul-ising 'mountain' | The u. stem has a variant dul- that occurs before noun class suffixes starting with a vowel, e.g. dul-iom 'stone.DU' |
| *dulam 'elbow' | a=dulem-ga, a=dulam 'elbow' | duim-ga 'elbow' | |||
| *dur 'break' | dur 'break, punch into' | dur 'break, tear' | Possibly connected to *dur 'deep'. | ||
| *dur 'deep' | dur 'deep' | dur 'deep' | Possibly connected to *dur 'break'. | ||
| *duraik 'chicken' | duraik-ka, duraik 'rooster', duraik-ki, duraik 'hen' | durac-ki, durac 'fowl' | durec 'chicken' | duraik-ki, duraik 'chicken' | |
| *et 'chew' | ret 'chew' | it, rhit 'chew' | |||
| *gapam 'fruit, seed' | gavəm-gi, gavam 'fruit, seed' | gam 'fruit', magam 'seed' | gam-ga 'seed', gam-gi 'fruit' | ||
| *garəs 'sea' | garəs-ki 'sea' | garəs-ka 'sea' | garəs-ka 'salt water' | ||
| *gənaing 'mucus' | genaing 'mucus' | gnany 'mucus' | |||
| *gənang(a) 'brain' | gənənga-qi 'brain' | gənənga-qi, gənang 'brain' | |||
| *gəton 'yellow' | a=gerhon ~ a=gərhon 'yellow' | gran 'yellow' | |||
| *gi '2SG.POSS' | gi '2SG.POSS' | gi ~ gia '2SG.POSS' | ji '2SG.POSS' | gi ~ gia '2SG.POSS' | |
| *gi 'what, something' | agi- 'something' | agi-qa 'what' | gi- 'what, thingy' | ||
| *gil 'small' | jəl 'small' | gil 'small' | |||
| *gil ~ tigil 'split' | rhigil mət, tigil mət 'split', rhigil təm, tigil təm 'split, cut up' | jəlmət 'split' | gilmət 'split' | ||
| *gu '1SG.POSS' | gu '1SG.POSS' | gu ~ gua '1SG.POSS' | gu '1SG.POSS' | gu ~ gua '1SG.POSS' | |
| *gupang 'rotten, bad, dirt' | (a=)guvang 'spoilt, bad' | guveng 'be bad; wreck, destroy' | guvang 'dirt' | ||
| *ia ~ ie 'grandfather' | angərh-iaik 'grandfather' | yeye 'grandfather' | |||
| *iaku(a)n 'moon, month' | a=yaqun-gi, a=yaqun 'moon, month' | iaqun-gi 'moon' | yaqon 'moon, month' | iaqun-gi, iaquan 'moon, month' | |
| *iar 'raw, alive, new' | a=yar 'alive', a=iriar 'green' | iar 'young, new; life', irhiar 'green' | yar 'new, raw' | ||
| *iaus 'bad spirit' | a=yaus-ka, a=yaus 'spirit', a=yaus-ki, a=yaus 'shadow' | iaus-ka, iaus 'evil spirit' | yus-ka 'bad spirit; lightning' | iaus-ka, iaus 'spirit, devil' | |
| *-igəl 'EXC.SG' | -igl 'EXC.SG' | -ige 'FLAT.SIDED.SG' | -igal 'EXC.SG' | -igəl 'EXC.SG' | |
| *-iglem 'EXC.DU' | -iglem 'EXC.DU' | -igrim 'EXC.DU' | |||
| *-igleng 'EXC.PL' | -igleng 'EXC.PL' | -igring 'EXC.PL' | |||
| *iguaing 'crab' | iguing-ga, iguaing 'crab' | iguny-gi, iguany 'crab' | |||
| *iguam(a) 'fern' | iguam 'ferns', iguma-qa, iguam 'ferny place' | iguma-it, iguam 'fern' | igom 'fern' | ||
| *ikum 'flood' | iqum-gi, iqum 'flood' | iqum-ga 'flood' | |||
| *ikur 'tail' | iqur-ki, iqur 'tail' | iqur-it ~ iqur-ki 'tail' | |||
| *-imələk 'FLAT.PL' | -imelək 'FLAT.PL' | -imələk 'ABST.PL' | |||
| *-imələm 'FLAT.DU' | -imeləm 'FLAT.DU' | -imem 'GRPD.DU' | -imələm 'ABST.DU' | ||
| *in ~ en ~ an '2DU/3DU' | in '2DU.A/3DU.A', ini '2DU.A.NPST/3DU.A.NPST', en '2DU.P', ain '2DU.POSS/3DU.POSS' | ain ~ aina '2DU.POSS' | an ~ ani '2DU.A/3DU.A', en '2DU.P', an '2DU.POSS/3DU.POSS' | uin '2DU', -uin '2DU.P', uan- '2DU.A', uanə- '2DU.A.NPST', uana- '2DU.POSS', ian- '3DU.A', ianə- '3DU.A.NPST', iana- '3DU.POSS' | |
| *-ini 'DIM.SG' | -ini 'DIM.SG' | -ini 'SM.SG' | '-ini 'DIM.SG' | '-ini 'DIM.SG' | |
| *ioe 'bamboo' | a=i-qi, a=io ~ a=yo 'bamboo' | i-qa, ioe 'small bamboo' | |||
| *-iom 'M.DU' | -iom 'M.DU' | -iom 'M.DU' | -yom 'M.DU' | -iam 'M.DU' | |
| *ipət 'earth, ground, dirt' | ivət-ki ~ ivit-ki, ivət 'earth, soil, dirt, land, world, planet earth' | ivət-ki 'ground, earth' | ivət-ki, ivət 'ground, soil, floor', ivər-əm 'land belonging to a family' | ivət-ki, ivət 'ground' | |
| *irəs 'sad' | irəs 'be sad, worry', irəs-ki, irəs 'sadness' | airəs 'be sad, be sorry' | irəs ~ iris 'sad' | ||
| *is 'road, path' | a=is-ka 'road', (a=)is 'track, way, route, transport' | is-ka 'path, road' | is-ka, is 'path, road, track' | ||
| *is 'eat raw meat' | sis 'eat raw meat' | is, sis 'blow, smoke; do prematurely', istəm, sistəm 'blow, fan a fire' | The q. word is probably a homophone, having merged the reflexes of *is and *pes, hence the two different meanings | ||
| *isəm 'bird' | isəm-ga, isəm 'bird' | isəm-ga 'bird' | (m)isəm-ga, (m)isəm 'bird' | ||
| *-isem 'LONG.DU' | -isem 'LONG.DU' | -isem 'LONG/THICK.DU' | -sem 'LONG.DU' | -isim 'LONG.DU' | |
| *-iseng 'LONG.PL' | -iseng 'LONG.PL' | -eseng 'LONG.PL' | -ising 'LONG.PL' | ||
| *-it 'EXT.SG' | -(b)it 'FLAT/THIN.SG' | -it 'EXT.SG' | -it 'EXT.SG' | ||
| *it(a) 'louse' | irha-it, it 'louse' | it-ki, it 'louse' | |||
| *-itnək 'EXT.PL' | -inək 'EXT.PL' | -itnək 'FLAT/THIN.PL' | -ətnək 'EXT.PL' | -itnək 'EXT.PL' | |
| *-itnəm 'EXT.DU' | -inəm 'EXT.DU' | -itnəm 'FLAT/THIN.DU' | -ətnəm 'EXT.DU' | -itnəm 'EXT.DU' | |
| *-itom 'DIM.DU' | -irhom 'DIM.DU' | -irhom 'SM.DU' | -irom 'DIM.DU' | -irham 'DIM.DU' | |
| *-itong 'DIM.DU' | -irhong 'DIM.DU' | -irhong 'SM.DU' | -irong 'DIM.DU' | -irhang 'DIM.DU' | |
| *ka 'SG.M' | ka '3SG.M', ka '3SG.M.A', kə '3SG.M.A.NPST', ka '3SG.M.P', -ka 'SG.M' | ka ~ kə '3SG.M', -ka 'SG.M' | qa ~ qi ~ qə '3SG.M.A', qa '3SG.M.P', -qa 'SG.M' | ka '3SG.M', ka- '3SG.M.A', kə- '3SG.M.A.NPST', -ka '3SG.M.P', -ka 'SG.M' | |
| *kael 'wallaby' | qael-ka ~ kael-ka, qael 'wallaby' | qail-qi, qael 'wallaby' | qoel 'wallaby' | qail-ka, qail 'wallaby' | |
| *kale 'stay, stop, NEG' | qale 'stop it' | qale 'stay around; wait; NEG; let something be; work hard' | Relationship to *kule unclear | ||
| *kalepe ~ kaləpe 'beans' | qəleve-qa, qəleve 'bean' | qaeveo 'wingbeans' | qalvi-qa, qalvi 'bean' | ||
| *kaluik 'lizard' | qaluc-ka 'lizard' | qaluc 'lizard' | qalut-ka, qalut 'lizard' | The c-t correspondence in Qaqet is unexpected. The q. word might be a loan from Kairak | |
| *kalun 'singapore potato' | qalun-ga ~ kalun-ga, qalun 'singapore potato' | qalun-ga 'singapore potato' | qalun-ga, qalun 'singapore potato' | ||
| *kan ~ kən 'neck' | angət=kən-gi ~ qən-gi, angət-kən ~ təqən 'neck, throat, voice' | qan 'neck, throat' | qan-əm, qan-ap 'neck, voice' | ||
| *kao ~ kak | kao ~ qau, kao-qəna ~ kao-vap 'maternal uncle' | qaqak, qao '(maternal) uncle' | sis 'eat raw meat' | ||
| *kap ~ kop 'only, enough' | noqop ~ naqop 'that's all', qop 'only', soqop 'alone, be the only one' | saqap 'enough' | Possibly related to *təkəp 'full' | ||
| *kapat 'fire dance' | qavarh-əm ~ kavarh-əm, karat-vap 'firedancer', qavat-ka, qavat ~ kavat 'spirit that causes illness' | qavat 'dancer' | qavet 'fire dance' | qaviit-ka, qaviit 'mask worn during fire dance' | |
| *kaul 'vine, rope' | qaul-it, qoi 'bush rope' | qaul-ka, qaul 'vine' | |||
| *kəlak 'slow, soft' | qəlak 'softly', maqəlak maqəlak 'slowly' | maqəlak 'slowly' | qəlak 'soft; carry on shoulder' | ||
| *kələmen 'frog' | q(e)lumen-gi ~ kelemen-gi, qlumen 'frog' | qulmem ~ vulmen 'frog' | qalmin-gi, qalmin 'frog' | The q. cognate is a dialectal variant | |
| *kəlum 'white' | qulum-ga, qulum-da 'white man', qulum-gi 'white woman' | qulum-gi, qulum 'white female' | qalum-ga ~ qulum-ga 'white man', qalum-gi ~ qulum-gi 'white woman' | Only seem to refer to people of white skin color | |
| *kəmək(a) 'breast' | qəmə-qa, qəmək ~ kəmək 'breast' | qəmuk 'breast' | qumə-qi, qumək 'breast' | ||
| *kən-kən 'earthquake' | qən'gən-gi, qən'gən 'earthquake' | qən'gən-gi 'earthquake' | qəgən-gi, qəgən 'earthquake' | ||
| *kəna 'ASSOC' | -kəna 'ASSOC' | -kəna 'ASSOC.M', -kina 'ASSOC.F' | |||
| *kəpaik 'sword grass' | qəvaik ~ kəvaik 'sword grass' | qəvəc-ka, qəvac 'sword grass' | qəvəc-ki 'sword grass' | qavik-ka, qavik 'sword grass' | |
| *kəpəl 'piece of something' | qəvəl-ki, qəvəl 'piece of something' | qəvəl-ki ~ qəvəl-ka 'piece of something' | |||
| *kəpəs 'when' | kəvəs ~ qəvəs 'when', kəvəsnia ~ qəvəsnia 'when' | kəsnia 'when' | qəsnia 'when' | kəsna ~ qəsna 'how much, how many', kəsnanda ~ qəsnanda 'when' | |
| *kəpuk(a) 'crocodile' | qavu-qa, qavuk 'crocodile' | quvuk 'crocodile' | quvu-qa, quvuk 'crocodile' | ||
| *kərnas 'hot' | a=q(ə)rnas ~ a=qernas 'hot', (a=)q(ə)rnas təm 'be hot', qernas pət 'be difficult, be hard' | qərnas 'hot (from sun)', qərnas-dəm-gi 'hot', qərnasmət-ka, qərnasmət 'hotspring' | |||
| *kərarək ~ kərək 'dry' | a=qərarək 'dry (adj.)', qrarək, krarək 'dry (v.)', qərək pət, kərək pət 'be dry' | qərək-dəm-gi 'dry' | təqərarək 'dry (v.)' | ||
| *k(ə)rot 'strong' | a=qərot 'strong' | q(ə)rot-ka 'strong' | qərot 'strong' | ||
| *kəsap 'cliff' | kəsəp-ka ~ qəsəp-ka, qəsap 'cliff' | qəsəp-ki 'cliff' | qəsəp-ka 'waterfall, mountain', qəsəv-it 'cliff' | qəsəp 'heavy' | It is not clear whether the q. word is related - the form matches, but the meaning is quite off. |
| *kəsək 'thirsty' | qəsək, kəsək 'be thirsty', qəsias, kəsias 'thirsty' | qasasaqi 'thirsty' | The exact form of this root is unclear. The k. reflex may be a reduplication | ||
| *kəseng 'hair, feather' | qəseng 'hair', qəseng-vəs 'feather' | qəseng 'hair' | qasing 'hair, feather, fur' | ||
| *kətop 'pool, puddle' | qərhop-ka ~ kərhop-ka, qərhop 'pool', qərhop-ka 'sap' | qorhop-ka 'small lake' | qərop-ka 'pool' | qərap-ka, qərap 'water' | Unexpected change rh > r in Qaqet. |
| *kep 'spear' | (a=)qep-ki, a=qep 'spear' | qep-ka, qep 'throwing spear' | qep-ka 'spear, arrow' | qip-ka, qip 'spear' | |
| *ki 'SG.F' | ki '3SG.F', kia '3SG.F.A', ki '3SG.F.A.NPST', ki '3SG.F.P', -ki 'SG.F' | ki '3SG.F', -ki 'SG.F' | ya ~ yi '3SG.F.A', qi '3SG.F.P', -qi 'SG.F' | ki '3SG.F', kia '3SG.F.A', ki '3SG.F.A.NPST', ki '3SG.F.P', -ki 'SG.F' | |
| *kiar 'scrape' | qiar, kiar 'scrape' | car 'scrape' | carmət 'shave', (t)yar 'paddle', yarvəm 'grate' | qiar, kiar 'scrape; paddle; swim' | |
| *ki(e)r 'push' | qir, kir 'push away, clear away', qierməs tə, ki(e)rməs tə 'push away' | qirgir 'turn over and over' | qir 'push, touch' | ||
| *kila-kil(a) 'sugarglider' | qilaqila-qa 'sugarglider' | yelayal 'sugarglider' | |||
| *kirap 'salt' | (a=)qirap 'salt' | qirəp-ki 'salt' | yərəp-ki ~ yirəp-ki 'salt' | ||
| *koing-going 'butterfly' | a=qinggoing-gi, a=qinggoing 'butterfly' | qonygony-gi 'butterfly' | qonygony 'butterfly' | quainyguainy-ga, quainyguainy 'butterfly' | The PB root was already a reduplication from *koing |
| *kok 'baby' | qokok-ka 'baby' | qokok-ka 'baby' | The stem is formed via reduplication of the root *kok, which illustrates the different development of the stop in geminated and non-geminated contexts | ||
| *kop 'tie' | qop sə, kop sə 'tie up' | kop 'tie' | qop 'fasten, tie' | quap, kuap 'tie, fasten' | |
| *kot 'spit' | qot, kot 'spit' | qot 'spit' | |||
| *kua ~ kue 'where' | kue ~ qoe 'where', kuenai ~ qoenai 'where' | kue 'where' | qo 'where' | kua ~ qua 'where; why; Q' | |
| *kuan 'sand' | (a=)qun-ga, aquan 'sand' | qun-gi, qoan 'sand' | qun 'sand' | quan 'sand, beach' | Kairak qun-gi 'rice' may be related |
| *kuar(a) 'show' | quar, kuar 'say', quarəs, kuarəs ~ kurəs 'say', qur, kura 'show', qura təm, kur təm 'show' | qoar 'say' | (t)kur 'show' | quar, kuar 'show, give, present; shine a torch' | |
| *kuar(a) 'vein, root' | qura-qa, quar 'vein, root' | quar 'vein' | |||
| *(k)uarna | warna-qa 'index finger' | qoarna-qa 'index finger' | |||
| *kui(e)p 'shake' | kuiep 'shake' | quip, (p)kuip 'shake' | |||
| *kulap 'tear' | quləp-ka ~ kuləp-ka, kulap 'tear' | qoep-ki, qoep 'tear, small puddle' | |||
| *kule 'stay, stop, NEG' | qule, kule 'stay; later; NEG.IMP' | quri, kuri 'stay; leave; NEG' | Relationship to *kale unclear | ||
| *kum 'cough' | qum-gi, qum 'cough, cold' | qum-gi, qum 'cough, mucus' | qum-gi 'cough, sneeze' | qum, mgum 'cough' | |
| *kumang(a) 'spider' | qumanga-qa ~ kumanga-qa, qumang 'spider' | qumənga-qa, qumang 'spider' | qumeng 'spider' | ||
| *kumər 'clean' | kumər vəm, qumer vəm 'clean (v.)', aqumer 'clean (adj.)' | qumarqumar-qa 'clean (adj.)' | qumər 'clean (v.)' | ||
| *kuməs 'cousin' | a=quməs-ka, a=quməs 'male' | quməs-ka 'blood cousin' | quməs-ka, quməs 'enemy' | ||
| *kunəng 'sun' | qunəng-ga ~ kunəng-ga, kunəng 'sun, day, occasion', qunəng ~ kunəng 'occasion, season' | qunəng-ga 'sun' | qunung-ga, qunung 'sun, time, day' | ||
| *kur 'be angry' | qur 'be angry', qərqur 'angry' | qurək 'anger' | |||
| *kusem 'intestines' | qusem ~ kusem 'intestines', qusem-ga ~ kusem-ga, qusem 'spinal chord' | qusem 'intestines' | |||
| *kut 'cut, dig, sew' | qutəm sə, kutəm sə 'sew' | kut 'stab' | qut 'dig in the ground to plant something', qutsərəm 'bury, plant' | qut, kut 'dig up, cut', qutik, kutik 'remove, cut off', qutmət, kutmət 'dig up, cut', qutpət, kutpət 'sew', qutsər, kutsər 'plant' | |
| *lagat 'corn' | lagərha-qa, lagat 'corn' | lagat 'corn' | lagərha-qi, lagat 'corn' | ||
| *laguin 'neck' | eguin-gi, eguin 'neck' | laguin-ga 'neck, voice', logoin-əs 'neck' | |||
| *lakəs 'cucumber' | laqəs-ki, laqəs 'cucumber' | laqəs-ki 'type of cucumber' | melaqas 'cucumber' | alaqəs-ka, alaqəs 'cucumber' | |
| *laməs(a) 'coconut' | laməsa-qi, laməs 'coconut' | eməsa-qi, eməs 'coconut' | laməsa-qi, laməs 'coconut' | lamsa-qa, laməs 'coconut' | |
| *lang(a) 'shoulder' | lang-ga, a=lang 'shoulder', a=ləng-ini, a=ləng-irhong 'shoulder' | enga-qi, eng 'shoulder' | lang 'shoulder, edge' | langa-qi, lang 'shoulder' | |
| *lang(a)ing 'kind of tree' | langany-əs 'book, notebook', langəny-it 'type of leaf used for writing' | langiny-ga, langiny 'book; kind of tree', langiny-is, langiny-iving 'paper' | |||
| *lapait 'navel' | lavait-ki, lavait 'navel' | lait-ki, laet 'navel' | |||
| *lapər 'sugarcane' | lavər-ki, lavər 'sugarcane' | laar 'sugarcane' | lar-ki 'sugar' | ||
| *lapi 'bed' | lavi-qi, lavi 'bed' | lai-qa, lai 'bed' | lai-qi, lai 'bed, platform' | ||
| *lat 'garden, work' | a=lat 'garden; job', a=lət-ki 'large garden', a=lərh-ini 'small garden; small job', lat-ka, lat-ta 'gardener' | et-ki, lat 'work' | lat 'garden; work', lat-ka 'worker' | lat 'work', rhrh-ini, rhrh-irang 'work.DIM' | The Baining have traditionally been horticulturalists, hence the semantic proximity between 'garden' and 'work'. |
| *laur 'wind' | laur-ka, laur 'wind' | laur-qi 'wind', laur-əm 'windstorm' | lur-ka, lur 'wind' | ||
| *ləm(a) 'mushroom' | a=ləm-ga, a=ləm 'mushroom' | ema-it, em 'mushroom' | ləm-igəl, ləm 'mushroom' | ||
| *lənge 'language' | lengeik-ki 'truth', lenge-ini, leng-irhong 'event, function, meeting', lengemət-ka, lengemət-ta 'leader', lengena-qa, lengena-rha 'leader', lengen na 'be famous' | lənge 'language', ləngic 'true, reliable, good' | ləngi-qa, ləngi 'language' | ||
| *ləpop 'woman' | ləvop 'female', ləvop-ki, ləvop ~ luvop ~ luop 'woman' | evop-ki, evop 'woman' | lovop 'woman' | ||
| *lek 'hole' | a=le-qi, a=lek 'hole' | li-qi, lek 'hole in the side of something' | |||
| *lepapet 'four' | (a=)levavet 'four' | levaet 'four' | |||
| *lesək 'banana tree' | ləsə-qa, ləsək 'banana shoot' | rəsək-ki 'banana tree' | |||
| *liel(a) 'rooster's tail' | liale-qi, liale 'rooster's tail', liale-qa, liale 'rooster's tail feather' | liela-it 'rooster', liela-it, liel-itnək 'rooster's tail feather' | |||
| *ligər 'money' | ligər 'money' | ligər 'money' | |||
| *lik 'split' | lik mət 'rip off, tear off; split apart, break apart' | ləc 'split' | lik, liklik 'split, hit' | ||
| *lik 'younger brother' | a=lik-ka, a=lik-pek 'younger brother' | ləc-ka, ləc-pek 'younger brother' | rit-ka, ric 'younger brother' | ||
| *lipər 'hurry' | liver ~ livər 'hurry' | lir 'quickly' | libər 'hurry' | The -b- in the k. cognate is unexpected | |
| *lu 'see' | lu, tlu 'see' | tlu 'see' | la 'see' | lu, tlu 'see', lu- 'DEM' | It is not certain whether the k. word is actually cognate, since the vowel correspondence is unexpected |
| *lugut 'husband' | lugut-ka, lugut-vek 'husband', lugutvərhaiom 'couple' | egut-ka 'husband' | lugut-ka 'husband', lugut-ki 'wife' | ||
| *lukuap 'place' | luqup-ka, luquap 'place' | luqup 'place' | luqup-ki, luqup 'place' | ||
| *mabu 'sing, song' | mabu-qi, mabu 'song; choir, orchestra', mabu-ini 'small song', mabumət-ka, mabumət-ta 'singer' | mabu-qi, mabu 'song' | |||
| *mam 'father' | mambet 'father', mamək, maməkəna 'father', mam-ga, mam-da 'father' | mam 'father (informal)', mam-ga 'father (formal)' | mem 'father', memək 'father, parent' | mam 'father', ngərmam-ga 'man, father' | |
| *mamət 'fat (noun)' | mamut-ki, mamut 'fat, grease' | mamət-ki 'fat' | |||
| *mani 'down' | imani ~ imuani ~ imoni 'down' | imene 'down' | mani 'down' | ||
| *mat 'older sibling' | mat-ka, mat-vek 'older brother', mat-ki 'older sister' | mat-ka 'older brother', mat-ki 'older sister' | met-ka 'older brother', mit-ki 'older sister' | ||
| *masən ~ masen 'bandicoot' | masən-ga, masən 'bandicoot' | mesen 'bandicoot' | |||
| *masitəm 'dream' | a=masirhəm-gi, a=masirhəm 'dream' | masirhəm-gi 'dream' | |||
| *mədu 'before, past' | mədu 'before, long ago' | mədu ~ mudu'before, long ago' | mədu 'past' | ||
| *məl 'flip over' | məl 'flip over' | məl 'open' | |||
| *mənap 'sleep' | mənap ~ munap ~ munap təm ~ munatəm ~ mənatəm 'sleep', mənap-ki ~ munəp-ki, munap 'sleep', mənap mət 'be sleepy, be drowsy', mənəp-ka ~ munup-ka 'eyebrow' | mənatəm 'sleep', mənəv-it, mənap 'eyelid' | mənatəm 'sleep' | mənəv-igəl ~ mənəv-it, mənəv-itnək 'eyelid' | The m., k. and u. verbs have incorporated the preposition təm |
| *mən-gurəp 'in the middle' | mugurəp ~ mugurup 'in the middle, between' | mən'gurəp 'middle' | Likely originally a prepositional phrase, consisting of the preposition *mən and an obscure noun *gurəp | ||
| *məng 'tree, wood' | a=məng 'wood', (a=)məng-ga, a=məng 'tree', angə=məng-ga, angə=məng 'tree; stick, piece of wood' | (ngə-)mung-ga 'tree', ngəmung-et 'stick' | mung-ga, mung 'tree, firewood; herbs, medicine', mung-gi 'tree, fire' | məng-ga, məng 'tree, wood' | |
| *mər 'good' | (a=)mər 'good, pleasant, nice', mamər pet ~ mamər vet 'be good for, be able to, be fit for', (a=)mərmər 'right side' | mər 'good', mamər 'good, thank you' | mər 'good, alright', mərmər 'very good, happy', mərmər-et 'right hand' | ||
| *məran(a) 'leaf' | mərain 'leaf' | məran-us, məran-iving 'leaf' | |||
| *mərən 'heavy, burden' | mərən-ga, mərən ~ amarən 'problem' | mərən-bəm-ga 'heavy', mrən-ga 'worry, burden' | mərən 'heavy; worry', mərən-ga 'heaviness' | ||
| *m(ə)ru 'old (of things)' | a=meru ~ a=muru 'old (of things)' | mru-qa 'old (of thing)' | mru-qi 'old' | muras 'old (of things)' | |
| *moe 'all, most' | mo 'all' | moe 'all' | me 'everyone' | mii 'most, all, both, whole' | |
| *mon 'door' | nemon-gi, nemon 'door' | t-mon-gi 'door' | |||
| *mor 'big' | a=mor 'big', a=mor-ka, mamor 'lots; excessively; strongly; hard; loudly; fast, quick', mor-vap ~ morta 'adult man; leader; ancestor; God' | mor 'big' | mərmor 'grow', mor-qa, mor-ta 'important person; old person; teacher' | ||
| *mual 'rest' | m(u)al vət 'rest' | mol vət 'rest' | |||
| *mudam 'fire' | a=mudəm-bəs, a=mudəm 'bonfire, wildfire', a=mudəm-ga, a=mudəm 'fire (single burning stick)' | mudəm-gi, mudam 'fire' | |||
| *mugun 'sit (down)' | mugun 'sit, settle' | mugun 'sit' | mugun 'sit' | Likely related to *tukun | |
| *naik 'drink' | naik, tnaik 'drink' | nac 'drink' | nec 'drink' | ||
| *namas 'lie (down)' | namas 'lie down', namas-ki, namas 'sleeping place' | namas 'lie down' | names 'lie down' | ||
| *nan 'mother' | nanbet 'mother', nanək, nanəkəna 'mother', nan-gi, nan-da 'mother' | nan 'mother (informal)', nan-gi 'mother (formal)' | nan 'mother', nanək 'mother' | nan 'mother', ngərnan-gi 'woman, mother' | |
| *nangas(a) 'smoke; tobacco plant' | nangasa-qa, nangas 'tobacco plant; cigarette', nangasa-qi, nangas 'smoke' | nangəsa-qa, nangas 'native tobacco', nangəsa-it, nangəs-itnək 'native tobacco' | nangasa-qi 'smoke', nangas 'tobacco' | nangasa-qi, nangas 'smoke' | |
| *narək(a) 'yam' | nari-qi, narək 'yam' | narə-qi, narək 'yam' | narək 'yam' | ||
| *nari 'hear, feel' | nari, tnari 'hear; feel; taste' | nari 'hear' | nari, tnari 'hear, listen to; understand; feel; like' | nari 'hear, feel' | |
| *nas 'self, REFL' | nas 'self, REFL' | nas 'self, REFL' | nas 'self, REFL' | ||
| *nəm(a) 'who' | nəma 'who', nəm- 'who, which' | nəgak 'who, whose (male)', negec 'who, whose (female)' | nəma 'who', nəm- 'who, which' | In both Mali and Qaqet, noun class suffixes may be appended to this interrogative stem | |
| *nəm 'namesake' | nəm-gi 'namesake' | nəm-gi, nəm 'namesake' | |||
| *nən 'ask' | nen, tnen 'ask, pray', a=nən-gi, a=nən 'prayer', a=nən-ini ~ a=nən-bəs 'prayer' | nəng 'ask', nən 'pray' | |||
| *nən 'vomit' | nənən, tnənən 'vomit' | nənən 'vomit' | nən 'vomit' | ||
| *nəpkətop 'eel' | a=nekerhop-ki, nekərhop 'eel' | nəpkərop 'eel' | |||
| *nəs 'shout' | nəs, tnəs 'shout, call out' | (k)nəs 'bark', (t)nəspət 'bark' | nəs, snəs 'shout' | ||
| *neng 'fear, be afraid' | neng, ngneng 'be afraid' | ning, ngning 'fear' | |||
| *ner(a) 'sun, light' | nera-qa ~ nera-qi 'light' | nira-qa, nir 'sun' | |||
| *nes 'bite' | nes, tnes 'bite; be sharp' | nes, tnes 'bite', nəsnes-ki 'sharp' | nes 'bite' | nis, snis 'bite; shine; make dry' | |
| *ngaip 'hide' | ngaip 'hide' | ngyip ~ nyip 'hide' | |||
| *ngən '2PL' | ngən '2PL.A', ngəni '2PL.A.NPST', ngən '2PL.P', angən '2PL.POSS' | angən ~ angəna '2PL.POSS' | ngən ~ ngan ~ ngəni '2PL.A', ngən '2PL.P', angən ~ ngəna ~ angəna ~ nangəna '2PL.POSS' | ngən '2PL', -ngən '2PL.P', ngən- '2PL.A', ngənə '2PL.A.NPST', ngəna- '2PL.POSS' | |
| *ngə(t) '3PL/3N' | ngə '3PL.A/3N.A', ngərhi '3PL.A.NPST/3N.A.NPST', ngət '3PL.P/3N.P', angət '3PL.POSS/3N.POSS' | angət ~ angərha '3N.POSS' | ngə ~ ngəri '3N.A', nga '3N.P', nga ~ angət '3N.POSS' | ngət '3N', -ngət '3N.P', nga- '3N.A', ngərh(ə)- '3N.A.NPST', ngərha '3N.POSS' | |
| *ngel 'space' | ngel-ka 'clear space' | ngil-ka, ngil 'space' | |||
| *nges 'dig' | nges mət ~ nges mə 'dig a hole' | nges, tnges 'dig' | |||
| *ngi ~ nge '2SG' | ngia '1SG.A', ngi '1SG.A.NPST', nge '1SG.P' | nya '2SG' | nya ~ nye ~ nyi ~ nyo '2SG.A', nge '2SG.P' | nyi '2SG', -nyi '2SG.P', nya- '2SG.A', nyi- '2SG.A.NPST' | |
| *ngi(e)m 'look' | ngi(e)m, ingim 'look, search; shine (of the sun)', ngiem nani 'look for', ngiəmngiəm-gi, ngiəmngiəm 'lookout' | nyəm 'look for; pine; be sorry' | nyim, mnyim 'look' | ||
| *ngip 'die' | ngip, ingip 'die' | nyəp 'die' | nyəp 'die' | nyip, pnyip 'die' | |
| *ngot 'crow' | ngot-ki 'crow' | ngot-ki 'crow' | nguat-ka, nguat 'crow' | ||
| *ngu ~ ngo '1SG' | ngua '1SG.A', ngu '1SG.A.NPST', ngo '1SG.P' | ngua '1SG' | nga ~ ngu ~ ngi ~ ngo '1SG.A', ngo '1SG.P' | ngua '1SG', -ngua '1SG.P', ngua- '1SG.A', ngu- '1.SG.A.NPST' | |
| *ngualaing-ngualaing 'flower' | ngualənyngualany 'flower' | ngolenyngoleny 'flower' | |||
| *nigil 'liver' | a=ningil-ka, a=nigəl 'liver' | nigyil-əs, nigyil-imek 'liver' | |||
| *noeng 'be hungry' | naeng mət ~ noeng mət 'be hungry', naengias ~ naingias ~ nengias 'be hungry', naeng-gi ~ neng-gi, naeng 'hunger' | nuing-gi, noeng 'hunger' | neng 'be hungry' | ||
| *nok 'cry' | nok, tnok 'cry' | nok 'sing out (of birds)' | nak, knak ~ naknak 'cry' | nak, knak 'cry' | |
| *nonoing 'mosquito' | nonony 'mosquito' | naneny 'mosquito' | |||
| *nuang(a) 'opossum' | a=nonga-qa, a=nuang 'possum, cuscus' | naunga-qa, nang 'opossum' | |||
| *oem 'child' | ath=oem-ga, ath=oes 'child; son; student; assistant', ath=oem-gi 'daughter', thaem-bəm ~ taem-bəm, thaem-bap ~ thaem-bap 'child; young animal' | em-ga 'boy', es 'children', im-gi 'daughter', rhoem-ga 'boy', rhuim-gi 'girl' | em-ga 'boy', es 'children', im-gi 'daughter' | ruim-ga, ruis 'boy; child', ruim-gi 'daughter', uim-ga, uis 'boy; child', uim-gi 'daughter' | All languages show a suppletive plural inherited from *oes |
| *paim 'dog' | vaim-ga ~ paim-ga, vaim 'dog' | im-ga, im 'dog' | |||
| *palo(a) 'egg' | valua-qa ~ palua-qa ~ valo-qa, valo 'egg' | lua-qa, lao 'egg' | elo 'egg' | lua-qa, lu 'egg' | |
| *-pam 'RCD.DU' | -vam 'RCD.DU' | -(b)am 'RND.SIDED.DU' | -am 'RCD.DU' | -(b)am 'RCD.DU' | |
| *pang 'come, walk' | vang, bang 'come' | ang 'come' | ang, ngang 'walk around' | ||
| *pangon 'flying fox' | vangon-ga ~ pangon-ga, (v)angon 'flying fox' | engon 'flying fox' | nguan-gi, nguan 'flying fox' | ||
| *-pap 'RCD.DU' | -vap 'RCD.PL' | -(b)ap 'RND.SIDED.PL' | -am 'RCD.PL' | -(b)am 'RCD.PL' | |
| *p(ə)lam 'pig' | v(ə)ləm-ga ~ p(ə)ləm-ga, vlam 'pig' | vem-ga, vlam 'pig' | vəlam-gi, vəlam 'pig' | vləm-gi, vlam 'pig' | |
| *p(ə)ləng 'kill' | v(ə)ləng, pələng 'kill' | veng 'kill' | vələng 'kill' | vləng, pləng 'kill' | |
| *p(ə)lək 'lack, need' | v(ə)lək, p(ə)lək 'need, like, want, love' | lək 'need, lack' | |||
| *pəlek 'grandson' | vule-qa, vulek-pek 'grandson' | vəre-qa, vərek-pek 'grandson' | vri-qa, vri-qəna 'cousin' | ||
| *-pəm 'RCD.SG' | -vəm 'RCD.SG' | -(b)əm 'RND.SIDED.SG' | -əm 'RCD.SG' | -(b)əm 'RCD.SG' | |
| *(pə)natap 'kind of bat' | a=vunarhep-ki, a=vunarhep 'fruit bat' | nərəp-ka 'brown bat' | vənarhəp-ka, vənarhap 'bat' | ||
| *pərsət 'finish' | vəsət 'finish' | vərset, pərsət 'finish, stop' | |||
| *pəs 'gather, cook' | v(u)əs, p(u)əs 'cook', a=vəs-vəs 'cooking', a=vəs-vəs-vəm-ki 'kitchen' | vəs-təm-ne 'gather' | vəs 'cook', vəs-təm-na 'meet; share food' | vəs, (s)pəs 'burn rubbish from the garden' | The semantic development might have been from 'burn' to 'cook' to 'meet'. Unclear whether there is a connection to *pəs 'close'. |
| *pəs 'close' | vəsding 'close', vəsding mət 'cover', vəs pəm 'close' | vəsmara 'close, fasten, put on' | vəs, (s)pəs 'close; thatch a roof' | ||
| *pəs 'head' | vəs-ki ~ vus-ki ~ pus-ki ~ was-ki ~ ves-ki, vəs 'head' | vəs-ki, vəs 'head' | uvis 'top of something' | The q. form is a little unexpected, and might not actually be a cognate | |
| *-pəs 'FLAT.SG' | -vəs 'FLAT.SG' | -(b)əs 'GRPD.SG' | -əs ~ -os 'ABST.SG' | -(b)əs ~ -us 'FLAT.SG' | |
| *pət 'house' | v(u)ət-ka, vuət 'house, village' | vət-ka, vət 'house' | vət-ka, vət 'house' | avət-ki, avət 'house' | |
| *pət ~ pat 'fall, drop, plant' | vət ~ vat, pət ~ pat 'plant, bury, plunge', vətpət na, pətpət na 'fall, scatter' | at, rhat 'fall, drop; plant' | |||
| *-pek 'COLL.H' | -pek 'COLL.H' | -pek 'COLL.H' | -pik 'COLL.H' | ||
| *pel 'rub, wipe' | vel vət, pel vət 'rub, wipe' | il, lil 'write; wipe nose' | |||
| *-pem 'F.DU' | -vem 'F.DU' | -(b)em 'F.DU' | -em 'F.DU' | -(b)im 'F.DU' | |
| *pes 'blow' | ves, pes 'blow' | is, sis 'blow, smoke; do prematurely', istəm, sistəm 'blow, fan a fire' | The q. word is probably a homophone, having merged the reflexes of *is and *pes, hence the two different meanings | ||
| *pes 'bottom, end' | ves 'bottom' | vəs 'end' | is 'end of something' | ||
| *-pet 'LONG.SG' | -vet 'LONG.SG' | -(b)et 'LONG/THICK.SG' | -et 'LONG.SG' | -(b)it 'LONG.SG' | |
| *peten ~ pətən 'lime powder' | vərhən ~ pərhən 'lime powder' | erhen-ga, erhen 'lime powder' | |||
| *pilik ~ pəlik 'sling' | vilə-qi ~ pili-qi, vilik 'gun' | vric-ki ~ vrit-ki 'sling' | vrik-ki, vrik 'gun' | ||
| *pinəm 'return' | v(u)inem ~ winem, puinem 'return' | vinəm 'go back, come back' | |||
| *pipal(a) 'mango' | viula-qi, vival 'mango' | ila-qi, ia 'mango' | ila-qa, il 'mango' | iala-qa, ial 'mango' | |
| *pit 'up, on top' | v(u)it ~ puit 'up' | ivit 'on top' | vit ~ pit 'up, upright' | ||
| *pon 'give, buy' | von, bon 'give; thatch', a=von-bon-gi 'offering; payment', von də, bon də 'pay', von dəm, bon dəm 'pay', von-dəm-gi 'payment', von dəm mət, bon dəm mət 'buy', von nana, bon nana 'exchange' | bon 'give' | vodəm 'buy', von, bon 'give' | van, tban 'buy; send' | |
| *pono 'up, on top' | vono ~ pono 'up; inland; shorewards' | vono 'on top' | ivone ~ ipone 'on top' | vanu ~ panu 'up' | |
| *pu 'bad' | a=vu 'bad or sinful person; sin' | vu 'bad' | vu 'bad' | ||
| *puas 'breadfruit' | vas-ki, vas 'breadfruit' | va(a)s-it 'breadfruit leaves' | vos-ki 'breadfruit' | vas-ki, vas 'breadfruit' | |
| *rəm 'know' | rəm, drəm 'know', amudrəm 'skill, knowledge' | drəm, tdərəm 'know', rəm 'think' | rərəm, tərəm 'know' | drəm 'know, recognize' | |
| *rəm 'thigh' | rəm-bəm ~ rəm-ga 'thigh' | rəm-bəm 'thigh' | arəm-bəm, arəm-bap 'thigh' | There may be a connection to *rem 'buttock' | |
| *rem 'buttock' | rem 'buttock; base' | rim-bit 'buttock' | rim-bit, rim 'buttock' | ||
| *reng 'split' | reng 'split' | ringmət 'split' | |||
| *reng 'water' | a=reng-gi, a=reng 'water, river' | ring-gi, reng 'water, river' | |||
| *rik 'right, straight' | a=rik 'straight', ma=rik 'straight; properly, accurately' | rəc-ka 'straight', rəc-ngət 'right, correct' | rəric 'straight' | ||
| *rip 'swell' | rip 'swell' | rəvərip 'swell up' | riptə 'swell (part of something)', riptəm 'swell (whole thing)' | ||
| *ru 'human' | a=ru-qa, a=ru-rha 'man, human', a=ru-qi 'woman' | ru-vek 'people' | rə-vek 'people' | ||
| *rua 'friend' | (a=)rua-qa, arua-vek 'friend, spouse' | ro-qa 'husband', ro-qi 'wife' | rua-qa, rua-vik 'friend' | ||
| *sael 'left' | sael 'left', sael-qa 'left-handed male' | sel-et 'left hand' | |||
| *sak-sak 'light (not heavy)' | saksakpəm-ga 'light (not heavy)' | səsək 'light (not heavy)' | |||
| *sakong(a) 'eye, face' | saqong 'vision, dream, daydream; glasses; crown of a tree; surface', saqonga-qa, saqong 'eye', saqonga-qi ~ saqong 'gaze; worried face; depths', saqong-as, saqong 'face', saqong-ini 'eye (polite form), ember' | saknga-qa, saqang 'eye', saknga-qi, saqang 'face' | |||
| *sana 'do something' | sana ~ məsana 'do something (indefinite)' | məsana 'do something' | sana 'do.what' | These can function as interrogative as well as indefinite verbs. | |
| *sangar 'hold' | sangar 'hold; arrest', sangar-ka, sangar 'tongs' | sangar 'hold' | |||
| *sarəm~sarem 'belly; pregnant' | sarum-bəm 'conception, pregnancy', sarum-ga, sarum 'belly, paunch', sarum-gi ~ sarem-gi, sarum 'belly, stomach' | sarim-gi, sarem 'belly' | sarem-bəm 'be pregnant' | ||
| *sarəng 'bush' | sarəng-gi, sarəng 'bush' | sarəng-gi ~ sarong-gi 'bush, forest' | |||
| *səgək 'one' | masəgəvəs 'at once', a=səgək 'one' | səgək 'one' | mesəgos ~ mos 'once, one time', səgək 'one' | maus 'once' | The m., k. and q. forms meaning '(at) once' may be phonologically reduced forms consisting of the article ma=, the numeral *səgək and the noun class suffix *-pəs |
| *səkul 'post' | səql-qi ~ suqul-ki 'large post' | səqoe-qi 'forked post' | |||
| *s(ə)ləp 'bone' | s(ə)ləp-ki, s(ə)ləp 'bone', sləp pət 'be skinny' | sləp-ki, sləp 'bone' | sələp-ki, sələp 'bone', sələpət 'skinny one', sələvəm 'backbone' | ||
| *s(ə)lik 'body, meat' | s(ə)lik 'meat', s(ə)liq-igəl, s(ə)liq-igleng 'piece of meat', səlik-ka '(dead) body' | sləj-ige, sləc 'body' | srəy-igal 'body', sərəc 'meat' | sirik-ka, sirik 'meat' | |
| *səm 'cousin' | səm-ga, səm-bek 'distant cousin' | səm-gi 'blood cousin' | |||
| *səm 'write' | tsəmtsəm 'writing' | (t)səm ~ (k)səm 'use knife to clear the ground; write, create; work a string with two hands to make a design' | |||
| *s(ə)naing 'hips' | snaing-gi, snaing 'thigh' | snany-gi, snany 'hips' | səneny-gi, səneny 'hip bone' | ||
| *s(ə)nan 'ask' | snan 'ask', a=snan-ga, a=snan 'question' | snan-bət 'question' | sənan-bət 'ask' | snanbət 'ask' | |
| *s(ə)nəng(a) 'heart' | sənənga-qa, snəng 'heart', snənga-qa, sənəng 'idea', tu avə snəng 'think' | snənga-qa, snəng 'heart, thought' | sənəng 'thought' | ||
| *səp 'fall' | səp 'fall', səp ma ~ səp mə 'make', səpsəp na ~ səpsəp gələm 'duck down, fall down' | səp 'fall' | səp, tsəp 'fall down; hurry up' | ||
| *səpau ~ səpua 'steal' | səvau ~ svo ~ swo 'steal' | sua 'steal' | so 'steal' | suam 'steal' | |
| *s(ə)ren 'be angry' | səren 'be angry' | srin 'be angry' | |||
| *s(ə)ru 'old (of people)' | sru-qa, sru-rha 'old man; giant', sru-qi 'old woman; female giant' | sru 'old', sru-qi 'old woman' | saru-qa ~ suru-qa, suru-ra 'old man', saru-qi ~ suru-qi 'old woman' | sru 'old (of humans, animals and plants)', sru-qa, sru-rha 'grandchild', sru-qi 'old age' | |
| *sek(a) 'story' | se-qa, sek 'story' | se-qa 'story', sera 'story', si-qi 'good spirit' | siit-ka, siit 'story' | ||
| *sen 'knife' | (a=)sen-gi, asen 'knife' | sin-gi, sen 'knife' | sin-gi, sen 'knife' | sin-gi, sin-gina 'knife' | |
| *sikir 'dirt' | siqir-ki, siqir 'dirt', siqir-ki vət ~ siqir-ki mət 'be dirty' | siqir-qa 'dirty' | sir-qa 'dirty, muddy' | ||
| *sing 'chew' | sing 'chew' | nsiny, tsiny 'chew betelnut' | sing, ngsing 'chew betelnut' | ||
| *snok 'excrement, shit' | snok 'excrement' | snak 'shit' | |||
| *soeng 'rain' | saeng-gi ~ soeng-gi, saeng 'rain' | suing-gi, soeng 'rain' | |||
| *suk 'fall' | suk dəm 'fall; forget' | suk ~ suctəm 'fall down' | |||
| *sup 'lick' | sup 'lick' | sup 'smoke' | sup, srup 'drink' | ||
| *ta 'PL.H' | ta '3PL.H', -ta 'PL.H', ta '3PL.H.A', ti '3PL.H.A.NPST', ta '3PL.H.P', arhəv '3PL.H.POSS' | arhə ~ arha '3PL.H.POSS' | ra ~ ri ~ ta '3PL.H.A', ara ~ arə ~ ra ~ rə '3PL.H.POSS' | ta '3PL.H', -ta 'PL.H', -ta '3PL.H.P', ta- '3PL.H.A', tə- '3PL.H.A.NPST', arhaa- '3PL.H.POSS' | |
| *tabu 'dust' | rhabu-qa, rhabu 'dust, ash' | rabu-qa 'dust in the air', rabu-qi 'dust on the ground' | |||
| *tain 'dance' | rhain, tain, main 'dance', main-gi, a=main 'dance' | tain 'dance' | min 'dance' | miin 'dance, sing' | |
| *tair 'stand' | rhair, tair, mair 'stand, wait', mairvət-ka, mairvət-ta 'boss' | tair, tmair 'stand' | rir, mir 'stand up, wait for' | rhaar, taar, maar 'stand', rhaarvit, taarvit, maarvit 'stand up, wake up' | |
| *tal 'bear, carry, take' | rhal, tal 'carry; move; bear; give birth' | ral, tal 'get' | rhal, tal 'carry' | ||
| *talang(a) 'earthworm' | talənga-qa, talang 'earthworm' | taenga-qa, taeng 'earthworm' | |||
| *tana 'meet, marry' | rherhana, terhana, merhana 'be married' | mrana 'be married' | rhana, trhana, mrhana 'meet' | ||
| *tanas 'get up' | rh(ə)ranas, t(ə)ranas, m(ə)ranas 'go, take off, leave' | məranas 'get up, erupt' | rhənas, trhənas, mrhənas 'jump' | ||
| *tang 'burn' | (a=)mang 'cooked, ripe', rhang, dang, mang 'catch fire, burn', rhang mət, dang mət, mang mət 'burn, be on fire' | meng 'cooked, ready', rang, tang, meng 'burn' | mang 'cooked, dry', rhang, tdang, mang 'burn, heat up, rise (of a fire)' | ||
| *tangam 'banana' | rhangam-ga ~ rhangam-gi ~ tangam-ga ~ tangam-gi, tangam 'banana' | rhangəm-gi, rhangam 'banana' | rangam-gi 'banana' | rhangəm-gi, rhangəm 'kind of insect' | The q. word is quite far off semantically and thus might not be a cognate, but the phonetics match |
| *tap 'cut' | rhap, tap 'make a cut', rhəp, təp 'cut', rhəp mə ~ rhəp ma, təp mə ~ təp ma 'make, build; carve', a=vərhap-ki, a=vərhap 'axe', rhep-ka, a=rhap 'axe' | rhəp-ki, rhap 'stone axe' | tap 'cut (something big)', rəp-ki 'axe used for gardening' | rhap, tap 'cut (with an axe)', arhəp-ki, arhap 'axe' | M. rhep-ka, a=rhap is a dialectal variant |
| *tap 'sing' | rhəvəng, təvəng 'sing' | rap, tap 'sing (of a bird)', tong 'sing' | rhap, tap 'sing (of the morning bird)', rhaing, taing 'sing' | ||
| *tas 'lie (down)' | rhas, tas, mas 'sleep, lie down' | tas 'lie down' | ras, tas, mes 'sleep away from home; lay down' | rhas, tas, mas 'lie, lean' | |
| *tə ~ te 'here' | irhə, rhə 'here' | rhe 'here' | re 'here' | marha 'here' | |
| *tək 'do, make, work, put' | rhək, tək 'do; work', rhək mə ~ rhək ma, tək mə ~ tək ma 'make; heap up', rhək nə ~ rhək na, tək nə ~ tək na 'work on; send', rhək pəm, tək pəm 'shove', rhək səvət, tək səvət 'point at', rhək tiqim, tək tiqim 'avoid', rhək və ~ rhək vət, tək və ~ tək vət 'touch, feel' | rək 'work, build', rəkna 'send' | rhək, tək 'put down, press down', rhəkmət, təkmət 'do, make, work' | ||
| *təkəm 'live, be alive' | rhəqəm ~ rhəqam, təqəm ~ təqam 'wake up, be awake; be alive; arise' | tuqum 'be alive, live' | |||
| *təkəp 'full' | rhəqəp, təqəp 'fill, be full' | rhəqəp-ki 'full' | ruqup 'full, many', ruvup-ki 'full (of a battery or container)' | Possibly related to *kap ~ kop 'only, enough' | |
| *təm 'sick' | a=rəm-gi, a=rəm 'sickness' | rəm-gi 'sickness' | rhəmar, təmar 'be sick' | ||
| *təng(a) 'back' | rhəng 'back; top; behalf' | rhənga-it, rhəng-itnək 'back' | rəng 'back' | rəng 'back of something', rəng-it, rəng-itnək 'back' | |
| *təpmən 'thick' | a=rhe(p)mən 'thick' | rhəmən-gi 'thick' | |||
| *təs ~ as 'eat' | a=məsməs-ki, a=məsməs 'food', rhəs, təs, məs, as 'eat' | təs 'eat' | təs, məs, as 'eat' | rhəs, təs, məs, əs 'eat; fight', sməs-ki, sməs 'food' | |
| *teng 'weave' | teng 'weave a basket' | rhing, ting, ming 'weave' | |||
| *tep 'name' | (a=)ngərhep-ki, ngərhep 'name' | ngərhip-ki 'name' | rip-ki 'be named, be called' | The m. and u. forms likely contain a fossilized possessive prefix | |
| *tes 'call, call out, speak' | rhes, tes, mes 'call by name', rhes səvət, tes səvət, mes səvət 'tell', rhes vət, tes vət, mes vət 'read' | tes 'call' | tes 'read' | rhis, tis, mis 'call out, speak out, utter, say', rhisavət, tisavət, misavət 'read, count' | |
| *tik 'hand, side' | angə=rhik 'side', angə=rhik-ki, angə-rhaik 'hand, arm; branch', angə=rhik-vet 'five' | ngərhiet 'five', rhəj-ət, rhəc 'hand and arm', təc 'here, now' | ngaric 'hand', ngəriyet 'five', rəy-əm, rec ~ ric 'hand', ric 'side' | ngarhiqit 'five', ngarhiq-it, ngarhik 'arm, hand', rhik, tik 'side' | |
| *tinəm 'fish' | a=rhinəm-ga, a=rhinəm 'fish' | rhinəm-ga 'fish' | |||
| *tir 'grow' | rhir, tir 'grow fast' | ririel 'grow', ririr 'grow' | |||
| *tokor 'like this' | toqorjia 'like this' | roqori 'like this' | taquar 'like this' | ||
| *ton 'throw, move' | rhon, don 'throw away, substract; bring in', rhon, don, mon 'go in, enter; sink, drown; be stuck', rhonanas, donanas 'jump, throw oneself', rhon də(m), ton də(m) 'follow', rhondəm-ga, (a=)rhondəm 'law, rule', rhon dəmna, don dəmna, mon dəmna 'gather together', rhon ma, don ma 'heap up; clear land; throw away, abandon', rhon meng, don meng 'check', rhon mət, don mət, mon mət 'wear, put on', rhon nə ~ rhon na, don nə ~ don na 'throw', rhon sək, don sək, mon sək 'move to', rhon səvət, don səvət, mon səvət 'move to', rhon vət, don vət 'follow' | rodəm 'follow', ron 'throw', ronanas 'get up onto' | ran 'throw, shoot', rhatdəm, datdəm 'follow' | ||
| *tong 'turn' | rhong, dong 'turn' | rong 'turn; translate' | |||
| *tor 'wash, pour, get wet' | rhor, tor 'bathe, wash, get wet', rhor na, tor na 'pour', rhor təm, tor təm 'swim' | tor 'wash, pour, rain (verb)' | ror, tor 'wash, rain (verb)' | ||
| *tu 'put' | rhu, tu, mu 'put; wear, put on; lay (eggs)' | ru, tu, mu 'do, make; put' | rhu, tu, mu 'put' | Relationship to *tu 'shoot' unclear | |
| *tu 'shoot' | rhu, tu 'shoot, throw something at someone' | ru 'shoot' | ru 'shoot, throw' | Relationship to *tu 'put' unclear | |
| *tukap 'wild sugarcane' | rhuqup-ki 'edible stalk of a wild cane' | rhuqup-ka, rhuqap 'wild sugarcane' | |||
| *tukun 'sit (down)' | rhuqun, tuqun, muqun 'sit, settle; chase, hit' | rhuqun 'sit' | ruqun ~ ruvun, tuqun, muqun 'sit down', tuqun 'chase' | rhuqun, tuqun 'sit' | Likely related to *mugun |
| *tukun 'say, talk' | ruqun, tuqun 'talk (to)' | rhuqun, tuqun 'say, tell' | There is a very similar q. verb rhaqən, taqən 'say, talk', possibly pointing to an original root *təkən | ||
| *ualdang(a) 'star' | eldang 'star' | ualdənga-qa, ualdang 'star' | |||
| *(u)is 'cold' | a=isis-ka 'cold', a=is-ki 'cold' | mis 'be cold' | uisəs 'coldness' | ||
| *ulul 'long' | a=ulul 'long', gelaulul 'far away, long away' | uiu-qa 'long' | lul 'long' | ||
| *un '1DU' | un '1DU.A', uni '1DU.A.NPST', un '1DU.P', aun '1DU.POSS' | un '1DU', aun ~ auna '1DU.POSS' | un ~ uni '1.DU.A', un '1DU.P', un '1.DU.POSS' | un '1DU', -un '1.DU.P', un- '1DU.A', unə- '1.DU.A.NPST', una- '1DU.POSS' | |
| *uo 'grandmother' | angərh-uauk ~ angərh-uouk 'grandmother' | vao-qi 'grandmother' | vovo 'grandmother' | ||
| *up 'valley' | a=uv-ia, a=uv-inək 'valley' | up-ka 'valley' | |||
| *up(ə)rang(a) 'fog' | a=uvərənga-qi, a=uvərang 'fog' | uvranga-qa 'fog' | |||
| *urən 'prawn' | urən-ga, urən 'prawn' | urən-ga 'prawn' | urən-ga, urən 'prawn' | ||
| *usəp 'sky' | usup-ki, usəp 'sky, heaven' | usəp-ki 'heaven' | usup-ki 'sky' | ||
| *ut '1PL' | ut '1PL.A', urhi '1PL.A.NPST', ut '1PL.P', aut '1PL.POSS' | aut ~ aurha '1PL.POSS' | ut ~ uri '1PL.A', ut '1PL.P', ut ~ ura ~ uri '1PL.POSS' | ut '1PL', -ut '1PL.P', ut- '1PL.A', urhə- '1PL.A.NPST', urha- '1PL.POSS' | |
| *utat 'basket' | urat-ki, urat 'basket' | urat 'basket' | rhat-ki, rhat 'basket' |